Derinin koruyucu dış tabakası keratinden oluşur, Keratin yapımındaki bozukluk, “keratoz” denilen durumu ortaya çıkarır.
Keratin saçımızı, tırnaklarımızı ve derimizin dış tabakasını oluşturan proteindir. Sert ve lifli bir yapışı vardır ve görevi, bedeni kaplayıp dış etkenlerin yaratacağı zarar ve hastalıklardan korumaktır. Keratin doğada birçok biçime girebilir. Derimizi oluşturan ince, su geçirmeyen tabakadan, sığırların sert boynuzlarına, kuşların tüylerinden, hayvan postlarına kadar* çeşitli biçimlerde karşımıza çıkar.
Keratin derinin bazal tabakasında bulunan hücrelerde yapılır. Bu hücreler yüzeye doğru çıktıkça ölürler ve bedenimizi kaplayan çok küçük, beyaz pulları oluştururlar. En üstteki pullar yavaş yavaş dökülür ve yerlerini alttan gelen hücreler alır. Keratin yapımında bir bozukluk olduğunda “keratoz” olarak bilinen durum ortaya çıkar.
Keratoz
Başlıca dört tip keratoz vardır ve hiçbirinin nedeni bilinmemektedir. Ancak, derinin dış tabakası, saçımız ve tırnaklarımız gibi, kuşun tüyleri ile gagası da keratinden oluşmuştur.
Yaşlılıkta görülen tipinin oluşumunda, güneş ışınının deri üzerindeki etkisinin rolü olduğu düşünülmektedir.
El ve ayak keratozu, avuç içindeki ve ayak tabanındaki derinin kalınlaşması- dır. Bu durum kalıtımla geçebileceği gibi, bilinmeyen bir nedenle de ortaya çıkabilir. Deri kalınlaşarak sararır; sert ve pütürlü olur. Hastalık ilerledikçe çok acı veren çatlak ve yarıklar ortaya çıkar. Ancak bu tür keratoz hiçbir zaman ha- bisleşmez. Öte yandan çalışma ve yalınayak yürüme sonucu el içinde ve ayak tabanında oluşan deri kalınlaşması doğaldır ve keratoza yol açmaz.
Kol ve kalçalardaki kıl kesecikleri (folikül) keratozunda, yalnızca iki kıl keseciğinin çevresindeki keratin kalınlaşır.
Foliküler keratoz” olarak adlandırılan bu durumda kolların dış yüzlerinde ve kalçalardaki kılların çevresinde ufak, koni biçimli pütürler (papül) oluşur. Etkilenen bölgeye dokunulduğunda pürüz hissedilir, ama bu durum başka bir sorun yaratmaz.
Seboreik keratoz, aynı zamanda ‘siğile benzeyen keratoz’ olarak da bilinen, yaygın bir durumdur. Deri, küçük selim tömürler oluşturur. Bunlar gövde ve alında görülürler, hafifçe çıkıntılıdırlar ve san ya da kahverengi renktedirler. Hafifçe yağlı olurlar.
Yaşlılık keratozu (senil keratoz), daha önce de değinildiği gibi yaşlanma ile güneş ışınlarının ortakjstkisi sonucu oluşur. Genellikle göğüs bölgesini, kolları, ellerin sırtlarını ve yüzü etkiler. Bu yaygın keratoz tipi, genellikle küçük bir bezelye kadar gri ya da gri-siyah renkli bölgeler oluşturur. Pürüzlü ve kurudur. Bir yere çarpıldığı zaman kanayabilir. Bu küçük tömürlerin beşte biri habisleşir ve derin yaralar oluşturur.
Tehlikeleri
Avuç içlerinin ve ayak tabanlarının çatlaması ve yarılması enfeksiyon kaynağı olabilir. Bölgenin şişmesi, ağrıması ve akıntı olması enfeksiyon belirtisidir ve tedavi gerekir.
Tedavi ve bakım
El ve ayak keratozu olan kişilerde, sert deri soyulmalı ve nasırlar ıslatılıp ponza taşıyla inceltilmelidir. Bu işlem düzenli olarak yapılmalıdır. Çatlaklar yumuşak, yağlı bir krem sürülerek ve kapalı tutularak tedavi edilir.
Kıl keratozu temelde estetik bir sorundur. Deri, zeytin yağı gibi basit bitkisel yağlarla ovularak yumuşatılabilir. Tedavi düzenli olarak sürdürülmelidir, çünkü bu durum yaşam boyu sürer.
Siğil benzeri selim deri tümörleri (seboreik keratoz tarafından oluşturulan) elektrikle yakılarak ya da sıvı nitrojenle dondurularak tedavi edilir.
Yaşlılık keratozu da, habisleşme yoksa, cerrahi olarak çıkarılabilir ya da elektrikle yakılabilir. Habisleşenler ise, radyoterapiyi (ışın tedavisi) de içine alabilen, çeşitli tedavileri gerektirirler.
Habis yaşlılık keratozu, erken tanı konduğunda tedaviye iyi yanıt verir. Bu nedenle tehlike işaretlerini fark edip doktora başvurmak çok önemlidir.
yorum yok